Predstava "Solunci govore" izvedena na Sceni „Raša Plaović“ povodom 150 godina Narodnog pozorišta u Beogradu i sto godina od proboja Solunskog fronta

Povodom dva značajna jubileja - 150 godina Narodnog pozorišta u Beogradu i sto godina od proboja Solunskog fronta, predstava "Solunci govore", po tekstu Antonija Đurića, u dramaturškoj obradi i režiji Cisane Murusidze, izvedena je 7. decembra na Sceni "Raša Plaović".

Sećanja hrabrih srpskih boraca na presudne bitke u sukobima sa austrougarskim, nemačkim i bugarskim vojnim jedinicama, dočarali su kroz svoje uloge Lepomir Ivković, Gojko Baletić, Boško Puletić, Saša Simović, Stefan Kovačević, Darko Ivić, Srđa Bjelogrlić i Ivana Stančev.

U okviru video-projekcije, prezentovan je ratni proglas regenta Srbije Aleksandra Karađorđevića od 29. jula 1914. godine i njegova zapovest od 6. oktobra 1915 (Ivan Bosiljčić), potom proglas Crnogorcima od kralja Nikole Petrovića, koji je naredio da se ne sme dopustiti da austrougarske i nemačke snage napadnu s boka srpsku vojsku u povlačenju, što crnogorska vojska nije dozvolila (Miodrag Radovanović Mrgud) i insert u kojem Arčibald Rajs govori o svojim opažanjima o Srbima i njihovoj hrabrosti istovremeno ih savetujući šta i kako da rade u miru (Tanasije Uzunović).
 
U predstavi su korišćeni tonski snimci govora Vase Pantelića (kazivao zapovest majora Gavrilovića i "Plavu grobnicu" Milutina Bojića), crkvenog pojanja u izvođenju Olivera Njega i Vukašina Savića, kao i poruke srpske majke koju je kazivala Branka Zorić Vasović.

Uoči početka ove dokumentarne drame, nakon što su pozdravile publiku, o nekadašnjoj kultnoj predstavi istoj naziva, govorile su upravnica Nacionalnog teatra Ivana Vujić i rediteljka Murusidze, u čijoj režiji je i praizvedena - 30. decembra 1981. godine u Narodnom pozorištu u Beogradu na tadašnjoj Sceni "Krug 101".

Do 2001. godine predstava je izvedena više od 350 puta, a uloge su tumačili Branka Zorić Vasović, Lepomir Ivković, Gojko Baletić, Tihomir Arsić, Siniša Ćopić, Boško Puletić, Dragan Ocokoljić, Radovan Miljanić i Vukašin Savić.

Scenografiju je uradio Erih Deker, kostime je kreirala Ljiljana Orlić, a izbor muzike bio je poveren Zvonimiru Jovčiću.

Povodom 100. godišnjice Prvog svetskog rata, na inicijativu nedavno preminulog direktora Akademije umetnosti Dušana Đokovića predstava je premijerno obnovljena 6. aprila 2014. u Banjaluci sa mladim glumcima studentima Akademije umetnosti iz Beograda i Banja Luke, a potom je, tri nedelje kasnije, 26. aprila izvedena i na Sceni „Raša Plaović“. 

Nova postavka razlikuje se od predstave praizvedene pre 37 godina u tome što joj je dramskim postupkom dat vremenski okvir.

Umetnički saradnik reditelja je Branka Zorić Vasović, scenografiju je uradio Dragan Stojkov, a kostime Dragana Purković Macan.
M.B.